T24 | 30 Eylül 2023
Soyadı ‘yan’ ile biten isimleri sevmem!
Bu isimlerin bende ayrı bir yeri vardır.
Ne zaman böyle bir isim duysam, önce bir fırtına başlar yüreğimde, sonra keskin bir hüznün acılı çırpınışları.
Ürperirim.
Çok geçmeden o ismin öznesine dair güçlü bir empati hissederim.
* * *
İki askerin arasında duran adamı gördüğümde de yine öyle oldu.
Elleri kelepçeliydi.
Gözükmesin diye kelepçenin üzeri photoshop kullanılarak bir çiçek buketiyle kapatılmıştı.
Kırçıl sakallı adamın yüzünde, tarihin kıyıcı bir döneminden kesilip yapıştırılmış gibi duran bir hüzün vardı.
Ürperdim!
Soyadı ‘yan’ ile bitiyordu…
* * *
 |
| Dağlık Karabağ Ermenileri göç yolunda, 29 Ekim 2023 |
Eylüldü, hava soğuk.
Dağların yamaçlarından bir yılan gibi uzun uzadıya kıvrılan
yol ufukta kayboluyordu.
Üç şeritli yoldaki araçlar kimi yerde üçlü, kimi yerde dörtlü sıra olmuş, hepsi aynı istikamette dizilmişlerdi.
Trafik tamamen durmuştu. Araçların arasından, yol kenarlarından, patikalardan insanlar yürüyordu.
Yüzlerde, rakımı bin metreden yüksek tepelerde esen sert rüzgârın yorgun ekşiliği. Havada kılıç gibi keskin, acımasız bir hüzün.
Bıçak açmıyor ağızları.
Koşan, ağlayan, sızlanan kadınlar, genç kızlar; annelerinin kucağında bebekler; üstü açık kamyonların kasalarında battaniyelere sarılmış yaşlı kadınlar, kapüşonlu kalın giysileri içinde uyuyan çocuklar...
Çaresizliğin çekilmez bir yol olduğu bu insanlar, nasıl bir geleceğe gittiklerinden habersizler.
* * *
Azerbaycan Toprakları içinde, nüfusunun çoğu Ermenilerden oluşan Dağlık Karabağ bölgesini Ermenistan’a bağlayan yolun geçtiği 5 km genişliğindeki bölge.
2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması gereği Rus Barış Gücü’nün kontrolünde olan bölgenin bir kısmı Ağustos 2023’de Azerbaycan tarafından ele geçirilince yeni bir yol yapılmış.
Araç ve insan seli 77 km uzunluğundaki işte bu yol üzerinden Ermenistan’a doğru akmakta.
21. yüzyılda tarih yeni bir insan göçüne daha sahne oluyor.
 |
| Karabağ'daki We Are Our Mountains (tatik-papik) anıtı, 1967 |
Tanrılar bir kez daha güçlü olandan yana hükmünü vermiş.
Daha çok gazi, daha fazla petrolü olan, gazi ve petrolü olmayana hükmetme peşinde. Daha güçlü silahları, daha çok parası olan, güçsüz ve silahsız olanın üzerine yürümekte beis görmüyor.
Bir kez daha varsıl ve egemen olanın zehri, yoksun ve güçsüz olanın ruhuna zerk ediliyor.
Her tarafta ışık hızıyla dolaşan videolar, fotoğraflar var.
Puslu dağların yamaçlarından islim islim, döne dolana ilerliyor kalabalıklar.
Sanırsın dünyanın lanetlileri bunlar. Alabildiklerini, aceleyle almışlar yanlarına, canlarını kurtarma telaşındalar.
Otomobillere, minibüslere, eski püskü kamyonların kasalarına doluşmuşlar. Yüzlerinde kılıç yarası bir acının izleri, gidiyorlar.
Bu sahne hiç de yabancı değil!
Daha öncekileri saymıyorum:
1992-95’te Bosna Hersek’te Srebrenica’daki Sırp kıyımından kaçan Müslümanlar.
1993’te Irak’ta Saddam Hüseyin’in ordusunun kıyımından kurtulmak için Türkiye sınırına doğru yollara düşen Kürtler.
1994 yılında, bu sefer tersine bir insan akını; boşaltılan, yakılan, yıkılan köylerinden canlarını kurtarıp Irak’a kaçan Türkiye Kürtleri.
2014’te Şengal’de, IŞİD katliamından kaçarak ıssız çöllere sığınan Ezîdiler.
Karabağ'dan göç: Son bakışlar
Saymakla bitmiyor, uygar dünyanın marifeti hikâyeler.
2015 sonrası Kurtlar sofrasındaki Suriye’den can havliyle Türkiye ve Avrupa’nın kapılarına dayanan Araplar ve diğer halklar…
2022’de yirmi yıllık ABD İşgalinin ardından, Taliban iktidarının şeriat zulmünden kaçmaya çalışan Afgan halkı…
Ve Rusya’nın saldırısı karşısında Avrupa yollarında düşen milyonlarca Ukraynalı…
Ve İsrail işgali altındaki Filistinlilerin bitmeyen dramı…
Ve daha niceleri…
Fotoğraf aynı fotoğraf, halklara biçilen kader hep aynı tanrıların eseri.
Silahlar dersen aynı fabrikalarda üretiliyor, tetiğe dokunan eller ise birbirinin benzeri, silah şirketlerinin hisseleri borsada rekor üstüne rekor kırıyor.
Sınır tanımıyor ırkçılığın zehiri, ülkeden ülkeye fütursuzca
dolaşıyor.
Azerbaycan ve Ermenistan Toprakları da nasibini almış bundan.
Daha çok gazı ve silahı olan kibir ve ihtirasla kükrüyor ötekinin üzerine.
Korku dağları sarmış.
Geçmiş zamanların uğursuz belleğinden zuhur eden katliam ve kıyım korkusu olmalı bu.
Daha önce milliyetçi Ermeni’nin elinden masum Azeri’yi tutuşturan ateş, bu sefer tersine dönmüş, Ermeni’yi yakıyor.
Tanrılar yine acımasız, bir kez daha güçlü olanın yanında saf tutmuşa benziyor.
Nüfusunun çoğu Ermenilerden oluşan Dağlık Karabağ boşalıyor.
* * *
Ruben Vardanyan
Bir fotoğraf daha düşüyor önüme.
İki Azeri askerinin arasında duran adama uzun uzun bakıyorum.
Adı Ruben Vardanyan.
Bir iş insanı, tanınmış bir hayırsever, eski bir akademisyen. Bir ara Dağlık Karabağ’a devlet bakanı olarak atanıp dört ay sonra Türkiye’nin baskısıyla görevden alınmış.
Fotoğrafın bir köşesinde, yine photoshop’la iliştirilmiş Enver Paşa’nın sureti var.
Paşa’nın yüzünde kibirli bir sırıtış, yine kıstırdık sizi, der gibi bakıyor.
Sosyal medyadaki fotoğrafın altında, ırkçılık virüsünden çokça nasibini almış yorumlar akmakta. Kimi gamalı haç profilinde, kimi nefretle beslenmiş histerik çığlıklar içinde…
* * *
Tarihin belirli kesimlerinde paylarına hep ölüm, hep kırım, hep sürgün düştüğünü bana anımsattığı için…
Belki de insanın insana olan bu sınırsız zulmüne çaresiz kalıp utandığım için.
https://t24.com.tr/yazarlar/yusuf-nazim/soyadi-yan-ile-biten-isimler,41699
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
yusuf.nazim1@gmail.com