T24 | 4 Ekim 2017
Yasak bir alfabeyle yazıyorum şiirlerimi.
Anarşist çiçekler kokluyorum.
Devlet sınırlarını ihlal eden kuşlara yardım ve yataklık yapıyorum.
Umudun propagandacısıyım.
Bütün sözcükleri örgütlüyorum.
Artık halkların değil, aşkın şarabın ve sevginin ayaklanması var.
İlk eylemde sınır dışı oluyorum.
Bana gözlerini yurt eyle.
Mültecin olayım.
Kendi adına bir kimlik çıkart.
Ben biraz da sen olayım…
Üç Renk Yasak / Mehmed Uzun
Tekerlekli sandalyesinde genç bir adam. Oflaya poflaya hastane kapısına doğru yol almaktadır. Tatvan’dan yola çıkmış, türlü zorlukları aşarak Diyarbakır’daki hastaneye ulaşmıştır. Hastaneye gelişi, bir sağlık sorunundan kaynaklı değildir. Amacı bir hastayı ziyaret etmektir. Salt bunun için onca yolu tepmiş, bunca zahmete katlanmış, hastane kapısına dayanmıştır. Üstelik o gün, ziyaretçi günü de değildir.
Ziyaret edecekleri hasta ise kemoterapi almış, yorgundur. Dinlenmesi gerekmektedir. Ziyaretçi kabul edecek durumda hiç değildir. Oysaki o, çok uzun yoldan, sadece bir hastayı ziyaret için gelmiştir.
Bir sağlık görevlisiyle rica, minnet içeri haber salalarr. Hastane koridorlarını heyecanla geçip, üçüncü kata vardıklarında kalbi duracak gibidir. Odanın kapısı açılır. Gözlerini ışıl ışıl dolduran bir sevinçle ürkek, heyecanlı, sessizce içeri süzülür.
Hasta yatağında onu, dünyayı kucaklar gibi gülüşüyle karşılayan ünlü Kürt yazarı Mehmed Uzun’dan başkası değildir.
Bir
kanser hastası olarak yaşadığı İsveç’ten kalkıp memleketine gelmiştir. Amacı,
son günlerini kendi toprağında geçirmektir. Sanki ölüm onu çağırmıştır. Bunu
hissetmiş gibidir yazar. Bu yüzden yaşamının geri kalanını, kendi ülkesinin
tabiplerine emanet etmek istemiştir.
Ölüm gibi karanlık bir dehlizden geçiyoruz
 |
| Mehmed Uzun Parkı |
Seçilmişlerin hükmü kalmamış, her şey kara bir mizaha dönüşmüş durumda. Diyarbakır’ın belediye başkanı Aysel Tuğluk bir yıla yakındır cezaevinde. Yerine, Diyarbakır’a kayyım atanmış. Kayyım seçilmemiş, atanmıştır! Diyarbakır’a atanan kayyımın Kürt’ün diline, kültürüne, okuluna, sanatçısına ve aydınına tahammülü yok gibidir. Bir gün Roboski Anıtı’nı yıkmış, başka bir gün kadın kurumlarını kapatmış, sonrasında çok dilli tabelaları ve Cegerxwîn ismini kaldırmış, Tahir Elçi’nin adını bir parktaki kazımıştır.
Önceki günse, ünlü Kürt yazarı Mehmed Uzun’un bir parka verilmiş isminin yazılı olduğu tabela, ölüm yıldönümünde yerinden indirilmiştir!
Nazım Hikmet Bursa Cezaevi’nde
 |
| Nazım Hikmet Bursa Cezaevi'nde |
Bilinen bir anlatıdır. Bir gün cezaevi denetimi için Adalet Bakanlığı'ndan bir müfettiş çıkagelir. Denetimlerini tamamladıktan sonra cezaevi müdürüne;
“Nazım da buradaymış galiba, çağır da görelim” der, “nasıl biridir?”
Nazım'ı odaya getirirler. Müdür koltuğuna iyice kurulan müfettiş Nazım'ı tepeden tırnağa küçümseyen gözlerle süzer, “Demek Nazım sizsiniz,” der.
Nazım'a oturması için yer göstermez. Kısa bir konuşmadan sonra, “gidebilirsiniz,” der.
Nazım tam kapıdan çıkarken durur ve müfettişe döner, “Ömer Hayyam adını duydunuz mu?” diye sorar.
Müfettiş hemen atılır, “Kim bilmez ki Hayyam'i” diye yanıt verir.
Nazım bu sefer, “Hayyam zamanında İran hükümdarı kimdi?” diye sorar.
Müfettiş şaşırır. Nazım konuşmasını sürdürür, “görüyorsunuz” der, “sanatçıyı anımsadınız ama hükümdarı anımsamadınız. Yıllar sonra beni dünya anımsayacak ama dönemin Adalet Bakanı'nı ve sizi kimse anımsamayacak,” der ve çıkar gider.
Bu anlatıyı dinleyenler “Sahi kimdi o dönemin adalet bakanı?” diye birbirine sorarlar. Ne müfettişi, ne de adalet bakanının adını kimse anımsamaz ama Nazım’ı bütün dünya tanır.
Yasaklı bir dilin yazarı
Mehmed Uzun.Yasaklı bir dilin yazarı. Tıpkı, onlarca yıl eserleri kendi dilinde yasaklanan Nazım Hikmet gibi. Uzun yıllar birinin dili, diğerinin ise kendi dilinde eserleri yasaklanmıştır. Lakin düşünce ve edebiyat yasak tanımamış, her ikisinin de onlarca dile çevrilmiştir eserleri.
Eserlerini Kürtçe, Türkçe ve İsveççe kaleme alan yazarın, ölümünün 10.yılında Diyarbakır’ın Yenişehir ilçesinde bir parka verilen adı, tabelasıyla birlikte kayyım tarafından indirilmiştir. İsveç Yazarlar Birliği Yönetim Kurulu üyeliği yapmış, İsveç ve Uluslararası Pen Kulüplerinin çalışmalarına aktif olarak katılmış, Dünya Yazarlar Birliği’nin üyeliğine seçilmiş, roman ve denemeleri yirmiye yakın dilde yayınlanmış yazarı dünya el üstünde tutmaktadır. Ülkesi ise ne acıdır ki, çeşitli ulusal ve uluslararası ödülleri almış yazarın izlerini silmekle meşguldür.
Aşk gibi aydınlık günleri özlüyoruz.
Atanmışlar, çoğu kez seçimle gelmişlerden güçlüdürler. Gücünü, onları atamış erkten alırlar, bu yüzden de muktedirlerdir.
Bir gece yarısı, bombalarla öldürülen 34 Kürt köylüsü için dikilen bir anıtı, yine bir gecede ansızın yıkabilirler. Kadın merkezlerini kapatabilir, kadim halkların dillerine mühür vurarak tabelalardan söküp atabilirler.
Validirler, kaymakamdırlar, kayyımdırlar. Yasaları vardır onların, bir gecede torba torba çıkarılan. İki satırlık kanun hükmünde emirleri vardır. Türlü türlü sıfatları vardır cümlesinin; müsteşardır, bakandır, başbakandır; sonuçta kanunu yapandırlar onlar!
Aydınları, sanatçıları, akademisyenleri görevden alabilirler; bir gece de ekmeklerinden edebilirler. Yazardır, Kürt’tür, Alevi’dir diye hor görebilir, adını anıtlardan, parklardan silebilirler!
Peki ya bir yazarın yazdıklarını? Onları da silebilirler mi? Eserleri birçok dile çevrilmiş; on tane romanı, antolojileri, incelemeleri, deneme ve destanları; tüm bunları toplayıp yakabilirler mi?
Gün gelir belki yasaklar bile koyabilirler, lakin bir yazarın eserlerini nasıl yok edebilirler? Onu, halkın gönlünde yer ettiği o muhteşem tahtından indirebilirler mi?
Yıllar sonra bu günler elbette konuşulur ve Mehmed Uzun’un adı daima anımsanır. Tıpkı Nazım Hikmet gibi…
Peki ya onun adını bir parktan indirenler? Onları kim anımsar? Sahi Diyarbakır’ın kayyımı kimdi, bu adamı kimler atamıştı diye sormazlar mı?
 |
| Mehmet Uzun Parkı'nın açılışı |
“Korkuyorlar Robeson”
Adı Azad’tı onun. Yani Özgür demek… Mehmed Uzun’u Diyarbakır’daki hastanede ziyaretine gitmişti. Yıllar
sonra, Tatvan’ın yoksun koşullarında, bedenine yıllar öncesinden musallat olmuş
hastalık nedeniyle nefessiz kalır.
Ona nefes olacak şey Diyarbakır’daki tam teşekküllü
hastaneye yetişmektir. Ne var ki, ölümle pençeleşen Azad, yıllar önce Mehmed Uzun’u görmek için gittiği
Diyarbakır’daki hastaneye bu sefer yetişemez.
Ölüm karanlıktır. Çoğu zaman da acımasız. Çekip alır onu,
henüz doyamadığı yaşamın kucağından. Bedenini tutsak eden hastalığın
esaretinden kurtulan Azad, artık sonsuzluğa dek özgürlüğüne kavuşur…
Geride Nazım’dan Kürtçe’ye çevirdiği, basılmayı bekleyen
şiirlerini bırakır Azad. Bunlardan birinde Nazım’ın dilinden şöyle seslenmektedir:
“Korkuyorlar Robeson
şafaktan korkuyorlar
görmekten, duymaktan,
dokunmaktan korkuyorlar
yağmurda çırılçıplak
yıkanır gibi ağlamaktan
sımsıkı bir ayvayı
dişler gibi gülmekten korkuyorlar
sevmekten korkuyorlar,
bizim Ferhad gibi sevmekten” (**)
Azad’ın bir de kardeşi vardır Tatvan’da.
Çok istediği halde Mehmed Uzun’u ziyarete gidememiştir. Tekerlekli sandalyeli iki kişinin o uzun yolu aşması zor olacağından bunu yapamamışlardır.
Çok istediği halde Mehmed Uzun’u ziyarete gidememiştir. Tekerlekli sandalyeli iki kişinin o uzun yolu aşması zor olacağından bunu yapamamışlardır.
Hala hayatta olan kardeşi, yazara bugün yapılan aşağılamayı görerek
kahrolur. Dünyanın bütün acılarının yüreğine zerk edildiğini hisseder. Mehmed Uzun ölüm döşeğindeyken, Azad’ın
deklanşörüyle kendilerine armağan ettiği o fotoğrafı anımsar. “Yasaklı dilin yazarı”, beyaz giysileri
içinde insanlığı kucaklar gibi gülmektedir.
“Ölüm gibi karanlık”
bir dünyada, “aşk gibi aydınlık” tır
yüzü.
* Mehmed Uzun’un
romanın adı
** Şiirin Kürtçesi :
** Şiirin Kürtçesi :
“Ditirsin Robeson
Ji spêdeyê ditirsin
Ji dîtinê, ji bihîstinê, ji
hingavtinê (ji destdanê) ditirsin
ji giriya wek xwe şûştina çîptazî a
di (li) ber baranê de
ji kena wek bi şidyayî gezkirina
bihokek ditirsin
ji hezkirinê ditirsin, ji hezkirina
weke Ferhadê me”
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
yusuf.nazim1@gmail.com