Yusuf Nazım | Evrensel |6-7-8 Mart 2017
“Korkunç ve mübarek elleri,
İnce, küçük çeneleri, kocaman gözleriyle
Anamız, avradımız, yârimiz...
Ve sanki hiç yaşamamış gibi ölen
Ve sofradaki yeri, öküzümüzden sonra gelen
Ve dağlara kaçırıp uğrunda hapis yattığımız
Ve ekinde; tütünde, odunda ve pazardaki
Ve karasabana koşulan
Ve ağıllarda
Işıltısında yere saplı bıçakların
Oynak, ağır kalçaları ve zilleriyle
Bizim olan kadınlar
Bizim kadınlarımız…”
Nazım Hikmet Ran
Dünyada Kadın Hakları
1800’lü yıllarda doğanın bir gereği olarak kadının erkeğe itaat etmesine inanılırdı. Kadınlar birçok açından ikinci sınıf insan muamelesi görürdü. Örneğin oy hakkı önceleri, sadece mülk sahiplerine ait bir şeydi.
Kadınların, meslek sahibi olabilme hakkı, boşanabilme hakkı, seçme ve seçilme hakkı yoktu. Evli kadınlar daima düşük ücret alırlar, hamile olduğu anlaşılan kadınlar kolayca işten atılabilir, genellikle niteliksiz işçi, yardımcı işçi olarak düşük ücretle çalıştırılırlardı.
Hukuksal açıdan kadın tam birey sayılmazdı. Bir çok devlette, çalışan kadın memurların evlenme izni yoktu.
Fransa’da 1965 yılına kadar kadınların çalışması, eşlerinin iznine bağlıydı. Kadınların politik hakları İngiltere ve kimi İskandinav ülkeleri dışında, bulunmamaktaydı. Kocasından izinsiz üniversiteye kayıt olamaz, ehliyet alamaz, pasaport çıkaramaz ve hastanede tedavi olamazdı.
İlk Kadın Mücadeleleri
Lowell kadın hareketi, 1830
Sanayi devrimi sırasında Amerika’daki tekstil sektöründe, yaşları 12-30 arasında değişen ve “Mills Girls” (Fabrika kızları) adlandırılan kadın işçiler çalışmaktaydı.
Lowell şirketi, 1813 yılında Massachusetts’teki Lowell kasabasında kurulur.
1840’lara gelindiğinde Lowell entegre tekstil fabrikalarında, çoğunluğu 16-35 yaş arası kadın olmak üzere 8000 kadar işçi çalışmaktadır. 1860’larda işçi sayısı 122.000’e kadar çıkacaktır.
Ücretleri erkeklerinkinin yarısı kadar olan bu kadın işçiler, ilk defa olarak babaları ya da eşlerinden ekonomik olarak bağımsız hale gelmektedirler. Bu durum kaçınılmaz olarak kadıların, endüstri devrimi boyunca gelişecek sosyal hareketlere katılımının da önünü açmış olur.
Buna karşılık Lowell fabrikalarındaki çalışma koşulları, Amerikan standartlarına göre daha ağırdır.
 |
| Lowell Fabrikası |
Fabrika sahasının bitişiğinde, her birinde 26 kadının kaldığı yüzlerce pansiyon inşa edilmiştir. Kadınlar, altışar kişilik odalarda, bu pansiyonlarda kirayla kalırlar. Genellikle erkeklerin girmesine müsaade edilmeyen pansiyonlarda, gece 22.00’den sonra sokağa çıkma yasağı yaygın bir uygulamadır.
Fabrikalarda çalışanlar için evden uzaklara gitmek ise olanaksız gibidir. Sadece parça başı çalışmanın özelliğinden dolayı yarım günlük, ya da daha kısa izinler mümkün olabilmektedir.
Her makine odasında 80 kadın işçi ile onların başında yönetmen olarak 2 erkek işçi bulunmakta; korkunç makine uğultuları, sıcak, iplik ve yün tozu içindeki atölyelerde, ablaları ya da anneleriyle birlikte gelen 10 yaşlarında kızlar bile çalışmaktadır. Sözleşmeler genellikle bir yıllığına yapılan işçilerin yaş ortalaması 24 civarında olup aynı işte çalışma süresi istatistiklere yaklaşık dört yıl olarak geçer.
Kadın işçilere, ahlak ve din açısından çalışma yaşamının dayattığı rol ise en iyi bir kitapta ifadesini bulmuştur: Lowell’in 1848 yılı el kitabında, “kilise ibadetine katılmayan ve ahlaktan yoksun kadınların istihdam edilmeyeceği” yazmaktadır.
Bu zor çalışma koşullarına karşılık fabrika ortamı kadınlara, aynı zamanda entelektüel işçi sınıfı kültürüne yakınlaşmalarını sağlayan bir ortam sunmaktadır. Kütüphaneler, tiyatro çalışmaları, seminerler işçi havzasında yeni bir işçi sınıfı kültürünün gelişmesine sebep olur. 1845’te yayınlanacak Endüstrinin Sesi dergisinde bir işçinin yazacağı gibi, “günde on dört saatlik çalışma işçilere tarih, felsefe, bilim öğrenmeye fırsat vermemektedir.”
Lowell Grevi ve ilk kadın işçi birliği, 1834
1834’te Lowell patronları işçileri, 1 Mart’tan geçerli olmak üzere ücretlerde %15’lik indirime zorlarlar. Buna karşılık işçiler, toplu iş bırakma ve ardından grev kararı alırlar. Örgütsüzlük, deneyim eksikliği gibi nedenlerle grev başarısız olur. İşçilerin çoğu düşük ücretlerle işbaşı yapmak zorunda kalırlar.
 |
| Lowell’deki Fabrika Kızları |
1845'te, bir dizi protesto ve grevin ardından, pek çok görevli bir araya gelerek Amerika Birleşik Devletleri'nde çalışan kadınların ilk birliği olan Lowell Kadın İş Reform Örgütü'nü (The Lowell Female Labor Reform Association, LFLRA) kurdu. Birlik, çalışma yaşamına ilişkin sert eleştirilerin yer aldığı Endüstrinin Sesi adlı bir yayın çıkartmaya başlar.
 |
| 1836 da Lowell Kadın İş Reform Örgütünün bildirisi |
Türkiye ve dünyadaki sol literatürde 8 Mart 1857 tarihi, ABD’de New York’lu kadın tekstil işçilerinin grevi ve bu grev sırasında, fabrika kapılarının kilitlenerek çok sayıda kadın işçinin öldüğü bilgisiyle kabul görmüştür. Oysaki ABD’deki işçi hareketleri üzerine detaylı bir okuma yapıldığında farklı bilgilerle karşılaşılmaktadır.
Bilindiği üzere 1850’li yıllar, tüm ABD’de işçi hareketlerinin yükseldiği yıllardır. Sanayi işçileri olağan üstü zor koşullar altında çalışmaktadır. Çok yaygın olarak, 1857 New York’unda, tekstil sektöründeki bir grup kadın işçinin düşük ücretlere ve çalışma koşullarının düzeltilmesine yönelik, protesto gösterilerinde bulunduğundan bahsedilir.
Ne var ki, gerçekte 1857 tarihinde, New York’ta yaşanmış spesifik bir grev kaydına rastlanmamaktadır. Yani böyle bir olayın kayıtlı belgesi yoktur!
Bu kabulün esasının, Fransız komünistlerinin 1857’de olduğu iddia olunan greve atıfta bulunarak, 50 yıl sonra 1907’de yapıldığı söylenen mitinge dayandığı görülür. Belgelenmemiş olmasından dolayı, her iki olayın da yaşanmamış olması olasılığı güçlü gözükmektedir. [1,2]
Bu arada, anımsanacağı üzere, uluslararası kadın hareketinin önemli figürü Klara Zetkin’in doğum gününün de 1857 yılı olması, konuya spekülatif bir yorum da getirilmesine sebep olmuştur. Bu yorum, 1933 yılında ölmüş olan Klara’nın anısına bir saygı anlamında, kadın mücadelesinde bir kilometre taşı olarak bu tarihin seçilmiş olabileceği yönündedir.
Paris, Uluslararası İşçiler Birliği ’nin Kuruluş Kongresi, 1889
Kuruluş Kongresi'ni yapan ve Uluslararası İşçiler Birliği anlamına gelen II. Enternasyonal'e katılan kadın delegelerinin kadın sorununa yaklaşımına baktığımızda, bariz bir şekilde işçi kadınların sorunlarıyla uğraştıkları görülür; Kadın delegelerden biri kongredeki aktif çalışmalarıyla dikkati çekmektedir. Alman Kadın İşçiler Birliği‘nin temsilcisi Klara Zetkin’den başkası değildir bu.
Klara Zetkin 1889 yılında Paris’te yapılan kongreye "Kadının Kurtuluşu İçin!" başlığını taşıyan bir rapor sunar.
 |
| Clara Zetkin |
Klara’ya ve kongrede onun görüşlerini savunanlara göre burjuva kadın, kocasına karşı kendi mülkiyeti üzerinde bağımsız, özgür tasarruf talebini yükseltirken, işçi kadınların, sömürünün boyunduruğundan kurtulma mücadelesine sırtını dönmektedir.
Stuttgart, Birinci Uluslararası Sosyalist Kadın Konferansı, 17 Ağustos 1907
Stuttgart’ta yapılan "Birinci Uluslararası Sosyalist Kadın Konferansı" nda kadın sorunu üzerine uzun tartışmalar yapılır. Konferans kararı gereği "Uluslararası Sosyalist Kadın Sekretaryası" oluşturulur ve başına Klara Zetkin geçer. Klara bu görevi, 1917 yılına kadar yürütecektir.
 |
| Rosa Luxemburg, 1907 İkinci Enternasyonal, Sosyal Demokrat Kongresinde konuşma yaparken |
Kopenhag, İkinci Uluslararası Kadın Konferansı, 26-27 Ağustos 1910
1910 yılında Kopenhag’ta, uluslararası kadın konferansının ikincisi gerçekleştirilir. Sendikalar, sosyalist partiler ve çalışan kadın kulüplerini temsilen 17 ülkeden 100 kadın delegenin katıldığı konferansta, kadınlara yönelik talepler tarihi önemdedir. Dikkat çekici talepler arasında; kadın işçilere günde sekiz saatlik çalışma süresi, hamile kadın işçilere doğumdan önce 8 haftalık doğum izni, emziren kadınlara süt izni, 12 yaşından küçük çocukların çalıştırılmasının yasaklanması, işsiz kadınlara sosyal güvenlik ve kadınlara oy hakkı da bulunaktadır.
Aynı Kopenhag Konferansı’nda, tarih belirtilmemek ve ilki bir sonraki yıl düzenlenmek üzere her yıl Uluslararası Emekçi Kadınlar Günü’nün kutlanması benimsenir ve karar altına alınır. Bu günün, kadınların ekonomik ve politik haklarıyla ilgili uluslararası dayanışma ve mücadele günü olarak her yıl kutlanması için çağrı yapılır. [4]
Alınan bu kararın sonucu olarak sadece Almanya, Avusturya, Danimarka ve İsviçre’de 1911 yılının 19 Mart'ında "Uluslararası Kadın Günü" olarak 1 milyondan fazla kadının katılımıyla kitlesel kutlamalar yapılır.
Konferans, emekçi kadınlarla ilgili uluslararası bir dayanışma ve mücadele gününün öneminin farkındadır. Nitekim bunun önemi, konferanstan çok değil, 6 gün sonra acı bir şekilde anlaşılacaktır…
New York, Triangle Gömlek Fabrikası Yangını, 25 Mart 1911
1900’lü yıllarda Amerikan sanayi işçileri çok ağır çalışma koşullarına sahiptir. Böylesi zor koşullar altında New York’taki Triangle Gömlek Fabrikası’nda çıkan yangının ağır sonuçları olur. Fabrikadaki yöneticilerin, işçilerin iş zamanlarını zapturapt altına almak amacıyla atölye kapılarını kilitli tutuyor olmaları facianın boyutunu arttırır. Yangında, 123 ü kadın olmak üzere 146 tekstil işçisi ölür. Ölenlerin yarıya yakın kısmı fabrika binasını üst katlarından atlayarak düşme sonucu gerçekleşir.[5]
 |
| 25 Mart 1911, New York, Triangle Gömlek Fabrikası Yangını |
Keza, Birleşmiş Milletler Çalışma Departmanı arşivlerinde de bu olayın geniş bir hikâyesi yer almaktadır. [7]
Olay, ABD ve dünya kamuoyunda büyük yankılar uyandırır. Sonraki yıllarda kadın işçilerin mücadelesinde bir kilometre taşı olarak belleklerde yer eder ve ayrı bir yere sahip olur. Facia sonrası hükumet ve yerel yönetimler çalışma yasalarında kısmı iyileştirmeler yapmak zorunda kalırlar.
 | |
|
Ekmek ve Gül: Massachusetts, Lawrence Tekstil İşçileri Grevi, Ocak, 1912
Amerika’nın Massachusetts eyaletindeki Lawrence, kırk farklı ulustan işçilerin çalıştığı dünyanın en büyük tekstil fabrikasıdır. Bir tekstil devi olan Lawrence, tek başına ABD’deki tekstil endüstrisini önemli ölçüde yönlendirmektedir.
Haftalık çalışma ücretinin 8,76$ olduğu fabrikada, işçilerin yarısı zaten kadın ve çocuklardan oluşmaktadır. Bunların haftalık ücretleri ise 6$’dır. ABD’de, 1 Ocak 1912’de çıkan yeni iş yasasıyla kadın ve çocuk işçilerin haftalık çalışma saati 56’dan 54’e düşürülür. Zaten çok ağır olan çalışma koşulları altında yaşamlarını güçlükle sürdüren işçiler buna sevinirler. Bu küçük yasal iyileştirme bile onlar için çok büyük değerdedir.[8]
 |
| 1912, ABD, Lawrence Tekstil’de Ekmek ve Gül grevi sırasında |
Ertesi gün, Washington Mill adlı yün şirketi çalışanları da aynı kesintinin kendi ücretlerinden de yapıldığını görürler. Böylece uygulamanın, Lawrence’ın diğer atölyelerinde de olduğunu gören Lawrence işçileri buralarda da iş bırakmaya başlarlar. Derken grev bütün Lawrence Fabrikalarına yayılır. İşçiler hızla komiteler kurarlar. 14 ulusun işçilerinden oluşan 56 kişilik bir ana komite grevin bütün sorumluluğunu üstlenir.
Talepleri, 54 saatlik haftalık çalışma saati, %15 ücret artışı, fazla mesai karşılığında çift ödeme, eşit işe eşit ücret olarak belirlenir.
 |
| Şubat 1912'de New York'ta Lawrence grevcilerinin çocuklarının geçit töreni |
Grevci kadın işçilerin seçtikleri slogan, “Bread & Rose”; yani “Ekmek ve Gül” dür.
Ekmek, kadınların ekonomik taleplerinin, gül ise daha iyi bir yaşamın ifadesidir. Dolayısıyla kadınların istediği şey; “ekmek de alabilmek, gül de” sloganıyla özetlenmiştir.
 |
| 4 Mart 1912, Lawrence da grev kararının alındığı son işçi toplantısı |
Petrograd Tekstil İşçilerine Adanan Gün, 8 Mart 1917
1914 yılında başlayan dünyayı yeniden paylaşım savaşı bütün hızıyla sürmektedir. Bu arada, Amerika ve Avrupa kıtasında işçi hareketleri hızlanırken
Rusya’da da bir şeyler olmaktadır.
Petrograd'lı tekstil işçisi kadınlar, 8 Mart 1917’de, yani eski Rus takvimiyle 23 Şubat’ta tüm işyerlerinde birden greve çıkarlar. Grevler kent çapında büyük bir direnişe dönüşür. Tarihe, ünlü Şubat Devrimi olarak geçecek olan ve Rusya’daki Çarlık rejimine karşı başlayacak direnişin kıvılcımıdır bu. Grevin arkasından Şubat Devrimi ilerleyecek, ardından 1917 Ekim Devrimi’nin koşularını hazırlayacaktır.
 |
| 1917, Şubat Devrimi’nden |
1922 yılından itibaren, 8 Mart 1917 tarihindeki Petrogradlı kadın işçilerinin direnişine atıfta bulunarak 8 Mart, Emekçi Kadınlar Günü olarak resmileştirilir.[10]
Bu tarihten sonra başta sosyalist ülkelerde olmak üzere tüm dünyada 8 Mart Emekçi Kadınların Uluslararası Dayanışma ve Mücadele günü olarak kutlanmaya devam eder.
 |
| Şubat Devrimi'nde Petrograd |
Kavramların içini boşaltmak bazen işe yaramaktadır. 1911 yılında New Yorklu kadın işçiler ekmek de talep etmişlerdi, gül de… Oysaki çağımızın modern kapitalist sınıfı, Birleşmiş Milletler’ in bu kararıyla, kadınların sadece gül ile yetinmesini arzu eder.
O tarihten bu yana bir çekişme yaşanır; bir yanda kadını emek mücadelesinden ayırmak isteyen egemenlerin 8 Mart gününü, kadınların sadece gül ile yetinecekleri bir anlama hapsetme çabası…
 |
| Uluslararası Emekçi Kadınlar Günü kutlamalarından |
Türkiye’de 8 Mart: Rahime Selimova ve Cemile Nuşirvanova anlatıyor
8 Mart’ı ilk defa Türkiye’de kutlamak amacıyla, komünist kadınlardan iki kız kardeş Rahime Selimova ve Cemile Nuşirvanova girişimde bulunurlar ve bir kadın birimi oluştururlar. Emekçi Kadınlar Günü’ne, bütün dünya komünistleri gibi, TKP içinde de başından beri önem verilmiştir. Bununla ilgili olarak, Rahime Selimova ve Cemile Nuşirvanova kardeşlerin kendi imzalarıyla kaleme aldıkları yazı şöyle:
“1921 yılının şubat ayıydı. 1919’dan beri çalışmakta olan Ankara Türk Komünist Partisi güçlenmiş ve Moskova’da Komünist Enternasyonali’yle ilişki kurmuştu. Anadolu içerilerinde birçok illerde hücreler oluşturmuştu. Şubat ayının sonlarında, Komintern Kadınlar Sektöründen Klara Zetkin Yoldaşın imzası ile, 8 Mart Kadınlar Bayramını nasıl kutlamak gerektiğini gösteren bir talimatname almıştık. Buna göre, kapitalist ülkelerde kadınların öz insan haklarını istemeleri şiar edinilecekti. Ankara’daysa işsiz kadınların sayısı gittikçe artmaktaydı. Yıllardan beri erlerini (kocalarını), oğullarını savaşta yitirmiş olan Türk kadınlarının yaşam koşulları çok ağırdı. İş bulmak olanaksızdı. Uzun yıllar süren savaşlardan sonra Antanta devletleri Türkiye’yi tam mahvetmek için İstanbul’u ve Anadolu’nun batı ve güney bölgelerini işgal etmişlerdi. İstiklal Mücadelesi içinde Ankara’da kurulan B.M.M. Hükümeti de, Büyük Lenin’in yardımıyla dış düşmanlara karşı savaşı sürdürüyordu. Bu sıralarda Sovyet ülkesinden gelen yardımın Karadeniz sahilinden Ankara’ya kadar getirilmesini, kucaklarında silah ve askeri malzeme taşıyan Türk kadınları gerçekleştiriyorlardı. Bu kadınlar, erleri, oğulları, kardeşleriyle birlikte düşmana karşı çıkıyorlardı. Ama bu dönemde kendilerinin hiçbir toplumsal hakları yok-tu; yine de vicdanlarının sesine uyarak vatan müdafaasına katılıyorlardı. Türk kadınlarının insani ve toplumsal haklarını tanıyan tek örgüt, Komünist Partisiydi.
1921 yılının başlarında, Mustafa Suphi ve 14 arkadaşı, Türk burjuvazisinin eliyle Karadeniz’de boğularak feci bir biçimde yok edilmişlerdi. Bu olay derin bir nefretle karşılanmıştı. Bundan başka, Ankara’daki merkezi Komünist örgütünün 18 üyesi hapse atılmıştı. Bu gibi feci olaylar biz Komünist kadınları çok üzüyordu. Bir yandan burjuva cellatlarını protesto etmek, bir yandan da işsiz kadınların ağır durumlarının hafifletilmesini talep etmek amacıyla, Komünist Süleyman Selim yoldaşın Ankara dolaylarındaki bağında kadınların genel toplantısı yapıldı. 8 Mart Uluslararası Kadınlar Bayramının önemini açıklayan, Şerif Manatov Yoldaşın bildirisi oldu. İkinci sorun olarak, kadınların durumunu düzeltmek, onlara iş sağlamak için bir kadınlar örgütü seçildi. Önceden hazırlanmış olan tüzük onaylandı. Sonra B.M.M.’ye Türk Kadınları adına bir bildiri gönderilerek, Komünistlere, Mustafa Suphi ve arkadaşlarına gösterilen vahşilikler protesto edildi. Kadınlar örgütünün Ankara’daki ilk 8 Mart bayramı, Türk Komünist hareketi tarihin sayfalarında şerefli bir yer tutmaktadır.” [11]
Dünden bugüne Türkiye’de 8 Mart
1921’deki Komünist Kadınlar Konferansı, Türkiye’deki emekçi sosyalist emekçi kadınlara bir görev yüklemiştir. Konferans kararları gereği iki kız kardeş 8 Mart Emekçi Kadınlar Günü ile ilgili girişimlerde bulunurlar.
Bu iki komünist kadın Rahime Selimova ve Cemile Nuşirvanova’dır. Bu ikisi, bir kadın birimi oluşturarak çalışmalara başlarlar. Bu çalışmalar sonucunda, ilk kez 1921 yılında "Emekçi Kadınlar Günü" Türkiye’de kutlanır.
 |
| Türkiye’de 8 Mart |
1975 yılında ve onu izleyen yıllarda ise daha yaygın ve yığınsal kutlamalar yapılır
1975’de kurulan İlerici Kadınlar Derneği'nin önemli çalışmaları olur. İlerici Kadınlar Derneği, kadın mücadelesini işçi sınıfı mücadelesinin bir parçası olarak görür. On beş bine yakın üyesi, 33 şubesi, 35 temsilciliği bulunan İKD’nin yayın organı "Kadınların Sesi" ise otuz beş bin tiraja ulaşır.
Resim 13: İlerici Kadınlar Derneğinin bir gösterisi
12 Eylül 1980 askeri darbesinden sonra dört yıl süreyle herhangi bir kutlama yapılamaz. Ancak 1984 yılından itibaren Emekçi Kadınlar Günü kutlamaları yeniden başlar.
Sonraki yıllar 8 Mart, çeşitli kadın örgütleri tarafından "Dünya Emekçi Kadınlar Günü" ya da “Dünya Kadınlar Günü” olarak kutlanmaya devam edilir
Bugün hala tüm dünyada Kadınlarla yönelik ayrımcılık; ekonomik, sosyal ve politik eşitsizlik sürmektedir. Adına ister Emekçi Kadınlar Günü, isterse de Kadınlar Günü diyelim, 8 Mart kadınların uluslararası dayanışma ve mücadele günü olarak doğmuştur, bu şekilde anlaşılmaya da devam edecektir.
 |
| Günümüzde Dünya Emekçi Kadınlar günü kutlamaları |
Bu tarihsel misyon içerisinde kadınlar, işte bu yüzdendir ki, yüz yıl önce olduğu gibi hala, ekmek de istemeye devam etmektedirler, gül de…
Yazıyı, Klara Zetkin’in şu tarihsel sözleriyle bitirmek anlamlı olabilir:
 |
| Günümüzde 8 Mart etkinlikleri |
Kaynakça
[1] Liliane Kandel and Françoise Picq, "Le Mythe des origines à propos de la journée internationale des femmes." La Revue d'En Face, No. 12 (Fall 1982) 67-80
[2] Temma Kaplan On the socialist origins of International Women’s Day Feminist Studies 11, No. 1 (1985), pp. 163-171.
[3] Alexandra Kollontai: Selected Articles and Speeches, Progress Publishers, 1984
[4] Alexandra Kollontai: Selected Articles and Speeches, Progress Publishers, 1984 (https://www.marxists.org/archive/kollonta/1907/is-conferences.htm#n12)
[5] Cornell University, Web site, https://trianglefire.ilr.cornell.edu/
[6] - The Triangle Shirtwaist Factory Fire: The History and Legacy of New York City's Deadliest Industrial Disaster Paperback – October 1, 2014
- Triangle: The Fire That Changed America Paperback – August 16, 2004
- The Triangle Shirtwaist Factory Fire: Core Events of an Industrial Disaster (What Went Wrong?) Paperback – January 1, 2014
[9] Kitap: The Great Lawrence Textile Strike/New Scholarship on the Bread & Rose Strike
- The Universty of Chicago, https://iwd.uchicago.edu/page/international-womens-day-history#1909 The First National Woman's Day in the US
[11] Türkiye’de Sol Akımlar-I (1908-1925) Belgeler 2 (1991). sayfa 513, İstanbul: BDS Yayınları.
* Bu dosyanın tamamı, bazı küçük farklarla Evrensel Gazetesi'nde dizi olarak yayınlanmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
yusuf.nazim1@gmail.com